Türk egemenliğine geçince Demircikara namını aldın.

En son, Çağatay Türkçesi’nde “ Yüksek yer ” anlamında Çal olarak kaldın.

Oğuz soyundan, Kayı Boyu’ndansın, sen de ataların gibi nam saldın.

Seni tanıtmaya muradım var, dinle efkârımı.

Görmek gerek o yemyeşil ormanlarını.

Duymayan var mı, Çalkarası üzümünün adını?

Gezmelisin Menderes kıyısındaki Kısık Kanyonu.

Çal Asar mevkisinde bulursun hisar görünümde kalıntıları.

Çal’da kuruldu Osmanlı döneminde üç adet medrese ve kadılık teşkilatı.

Çal’ın Çökelez Dağı Yüğlük’te meşhur soğuk suları.

Daha nice güzellikleriyle hayran bırakacak sizi Çal doğası.

Bana Kara Diyen Dilber türküsünü görmedim hiç duymayanı.

Ama bilir misiniz, Karacaoğlan’ın bir Çallı güzele yaktığını?

Çal Kumral Mesireliği doğal güzellikleriyle pek namlı.

Koynunda Büyük Menderes Vadisi elmas gibi takılı.

Arazin sarp, yalçın kayalıklı, yüksek ve dalgalı.

O sert ikliminde yaşamak bile ne anlamlı.

Her yerinden görülür heybetli Büyük Çöklez Dağı

Namı dört bir yana yayılmış ünlü bağcılığı.

Ormanlarında hala yapılır dillere destan avcılığı.

Ortaköy’de duruyor, Dionysopolis Antik Kenti buluntuları ve bir kale kalıntısı ile kilise harabeleri.

Bahadınlar Apollon Lairbenos Tapınağı Çal topraklarında saklı.

Üç kemerli Hançalar Köprüsü, Osmanlı mirası.

Zeyve, Bayıralan, Dayılar köprüleri tarihin anısı.

Akkent’te Ahmet Dede Türbesi’nde yapılır yağmur duası.

İsabey’de görmek mümkündür antik taş parçaları.

Selcen Demirdere Keçitepesi’nde eski uygarlıklardan kalma cam kapları, süs eşyaları.

Lounda Antik Kenti’nin ise Aşağıseyit’te kalmış izleri.

Attyochorium Antik Kenti Çakırlar’ın yakını.

Çalçakırlar‟da dört eren türbesi otağı.

Kocaköy Şeyh Elvan Türbesi’nde yatar başka bir Denizli evliyası.

Baklançakırlar’da Kocain Mağarası ve arkeolojik yerleşim yeri konağı.

Şapçılar’da atalarımızdan kalma Kayı Pazarı.

Bayıralan ve Develler’de antik çağ tanığı Kaya mezarları.

Sazak’ta bulunur Frig Çağı’ndan kalma Tümülüs mezarları.

Sakızcılar Ağlayan Kaya Şelalesi ve Değirmendere’nin meşhur alabalıkları.

Mahmutgazi’deki Er Dinlendi Türbesi’nin çözülemedi sırrı.

Mahmutgazi Türbesi’nde yatar Selçuklu uç beyi komutanı.

Mahmutgazi Killik Mevkii’nde antik yerleşim yeri yıkıntıları.

İlyas Gazi Türbesi Çökelez Dağı zirvesinde kartal bakışlı.

Geldi Büyük Çökelez Dağı’nın hikâyesini anlatma sırası.

Başı kesildiği halde düşmanla savaşmaya devam eden Selçuklu uç beyi Ellez Gazi’den almıştır adını.

Not: Çal'ı tarihi, fiziki ve beşeri olarak şiirsel bir dille anlattığım "Çal Destanı" adlı şiirim "Benliğimdeki ÇAL" şiir kitabımdan paylaşılmıştır. 

İstenirse II. ve III. Bölümlerini de ileri ki günlerde paylaşmak isterim.

Adnan ÇALIŞ

19.05.2019

(Bayıralan Köyü– Çal/DENİZLİ)

EDİRNE